Tutkijat peräänkuuluttavat yhdenvertaisuuskoulutusta valmentajille ja liikunnan
Tuoreiden tutkimusten mukaan urheilu menettää lahjakkuuksia homofobian ja rasismin vuoksi. Vähemmistöjen kokeman syrjinnän lisäksi myös harrastusten kalleus estää yhdenvertaisen mahdollisuuden osallistua liikuntaharrastuksiin. Tiedot perustuvat sisäasiainministeriön, opetus- ja kulttuuriministeriön sekä valtion liikuntaneuvoston julkistamiin tutkimuksiin vähemmistöjen kokemasta syrjinnästä ja osallistumisen esteistä urheilutoimintaan.
Tutkimus ”Yhteiset kentät?” perustuu useiden eri toimijoiden haastatteluihin ja raportissa tarkastellaan vähemmistöihin kuuluvien nuorten kokemia esteitä osallistua liikuntaharrastuksiin. Tutkimuksessa myös nostetaan esille kysymystä, kenen tehtävänä olisi puuttua vähemmistöjen syrjintään liikunnassa.
Selvityksen mukaan urheiluseuroissa vallitsevat negatiiviset asenteet ovat esimerkiksi heikkoa kielitaitoa merkittävämpi osallistumisen este, ja lahjakkaan urheilijan harrastus voi lopahtaa huonoon vastaanottoon seurassa. Seksuaali- ja sukupuolivähemmistöt kohtaavat suoraa syrjintää sekä väheksyvää ja loukkaavaa käytöstä. Tutkijoiden mukaan seurojen tiedottaminen ei myöskään tavoita vähemmistötaustaisia nuoria riittävästi. Toisaalta tutkimuksessa viitataan myös romaninuorten haastatteluihin ja todetaan, että eri sukupuolien osallistuminen ohjattuun liikuntaan voi olla myös kulttuurinen kysymys.
Tutkimuksessa ”Seksuaali- ja sukupuolivähemmistöjen syrjintä liikunnan ja urheilun parissa” arvioidaan sitä, kuinka yleistä seksuaali- ja sukupuolivähemmistöihin kuuluvien ihmisten syrjintä on kilpa- ja harrasteurheilun parissa sekä koulujen liikuntatunneilla. Kyselyyn osallistui kaikkiaan 419 seksuaali- ja sukupuolivähemmistöihin kuuluvaa nuorta ja aikuista.
Tutkimuksesta käy ilmi, että syrjivän käyttäytymisen muodoista yleisiä olivat välttely, epäkunnioittava kohtelu ja käyttäytyminen ikään kuin seksuaali- tai sukupuolivähemmistöön kuuluva liikkuja ei olisi yhtä älykäs kuin syrjivästi käyttäytynyt itse. Osa kyselyyn vastanneista oli ajatellut tai suunnitellut itsensä vahingoittamista tai itsemurhaa nimenomaan liikunnan parissa kohtaamansa syrjinnän takia. Usea tutkimukseen osallistujista koki myös jossain määrin pelkäävän harjoituksiin menemistä, harkitsevansa urheilulajin lopettamista ja siirtymistä toisen valmentajan valmennukseen tai toiseen joukkueeseen.
Kulttuuri- ja urheiluministeri Paavo Arhinmäki toteaa, että keskeinen rooli syrjinnän vähentämisessä on liikunnan ohjaajilla ja valmentajilla.
"Tutkijoiden mukaan yhdenvertaisuuskoulutus on tärkeää. Liikunnan opettajien ja valmentajien pitää olla valmiita kohtamaan vähemmistöihin kuuluvia urheilijoita ja oppilaita ja puuttumaan syrjintään. Yhdenvertaisuusperiaatteista on tultava käytäntöä. Tietoa pitää nyt levittää urheiluseuroihin", ministeri Arhinmäki arvioi.
Lisätietoja:
Yhteiset kentät? -tutkimus: Pekka Junkala ja Kirsi Lallukka, 040 822 8310
Seksuaali- ja sukupuolivähemmistöjen syrjintä liikunnan ja urheilun parissa -tutkimus: yliopistotutkija Marja Kokkonen, Jyväskylän yliopisto, puh. 040 805 3954
Sisäasiainministeriön Yhdenvertaisuus etusijalle -hanke: projektikoordinaattori Katriina Nousiainen, 071 878 8290
Valtion liikuntaneuvosto, pääsihteeri Minna Paajanen, 09 1607 7276 (7.5. jälkeen 029 533 0239)
Opetus- ja kulttuuriministeriö/liikuntayksikkö, kulttuurisihteeri Satu Heikkinen, 09 16077344 (7.5. jälkeen 029 533 102)
Tutkimukset verkossa:
Yhteiset kentät -tutkimus ja Kop kop - Pääseekö sisään? -opas: www.yhdenvertaisuus.fi, www.intermin.fi/julkaisut (julkaisut teemaluokassa: Yhdenvertaisuus)
Seksuaali- ja sukupuolivähemmistöjen syrjintä liikunnan ja urheilun parissa -tutkimus:
www.minedu.fi/OPM/Liikunta/valtion_liikuntaneuvosto/julkaisut/?lang=fi